Overtuigen met je stem

Hoe kom je geloofwaardig, betrouwbaar en krachtig over? Hoe zorg je ervoor dat mensen echt naar je luisteren? Alleen al door je stem te verlagen, word je geloofwaardiger. Hoe zit dat? In deze serie Overtuigen met je stem lees je er meer over. 

De meesten van ons praten hoger dan natuurlijk voor ons is. Dat gebeurt vooral als je zenuwachtig bent. Juist wat je niet kunt gebruiken als je een presentatie of les wilt geven. Doordat je gespannen bent, ga je oppervlakkiger ademhalen. Je gaat vanuit je borst ademen en niet vanuit je buik. En juist daarvan gaat je stem de hoogte in. Een oppervlakkige ademhaling maakt dat je niet stevig staat, waardoor je onrustiger gaat bewegen. Door de zenuwen ga je hakkelen of monotoon praten en vergeet je de ruimte in te kijken. Wat aan de keukentafel prima lukte, blijkt voor een volle zaal of klas veel moeilijker. 

Het geheim zit ‘m in je ademhaling. Het is prettiger naar iemand te luisteren met een ontspannen ademhaling. Dit heeft direct effect op je stem. Want hoe meer ontspannen je ademhaling, hoe lager je toon. Daarom vinden we een laag stemgeluid vaak prettiger. Veel mensen associëren we een lage stem met waarheid, oprechtheid en kracht.

Zenuwen spelen vaak een rol bij het geven van presentaties en spreken voor groepen. Het goed voorbereiden van je verhaal scheelt natuurlijk al de helft. Daarnaast helpt het om van te voren ademhalingsoefeningen te doen, een korte meditatie te houden en bewust je stem te verlagen. Zo houd je je eigen lichaam een beetje voor de gek en ga je je ook echt rustiger voelen. En dus lager praten.

Over de auteur: Josine Pieters  is stemactrice en spreekt in onder de naam Fien spreekt in.

Sociale dieren

We zijn sociale dieren. Door elkaar te imiteren, geven we aan dat we op één lijn zitten. We vinden elkaar aardiger als we op elkaar lijken. In deel 2 van de serie Overtuigen met je stem gaat het over contact maken met je stem. 

Je ziet vaak in een café dat mensen die elkaar begrijpen, op dezelfde manier zitten en praten. Ze kopiëren onbewust elkaars bewegingen en houdingen. Ze praten op dezelfde toon, in hetzelfde tempo en vaak ook even hard. Ook het taalgebruik en zelfs de ademhaling gaan gelijk op. Dat doen we onbewust om contact te maken.

Je stem draagt bij aan het maken van contact. Mensen luisteren pas naar wat je zegt, als er contact is. Daarom helpt goede raad ook nooit als iemand er niet op zit wachten.

Het heeft zin om je bewust te zijn van de mogelijkheden van je stem. Het begint met weten hoe je overkomt én weten hoe je zelf klinkt. Let maar eens op de stem van mensen die een presentatie geven. Is –ie hoger dan normaal? Sneller en gehaaster? Monotoon en slaapverwekkend? Veel mensen praten bij de koffiemachine heel anders dan tijdens de presentaties die ze geven. Soms zou je willen dat ze hun presentatie bij de koffiemachine hadden gegeven.

Door je stem goed in te zetten, komt je verhaal beter over. Bij een presentatie zoek je ook naar de beste vorm voor de inhoud. Je maakt een goede opbouw, zoekt er mooie plaatjes bij. Zo helpt het ook om de juiste stem te gebruiken. Want het gaat om de combinatie van de eerste indruk, een goed verhaal en de juiste toon.

Pas als die toon goed is gezet, komt de inhoud tot zijn recht.

Zes tips om te overtuigen met je stem:

• Door bewust je gesprekspartner in houding en stem te imiteren, stel je iemand op zijn gemak. Pas dan stelt iemand zich open voor wat jij te vertellen hebt.
• Door de expressiemogelijkheden van je stem te gebruiken, maak je je verhaal toegankelijk en interessant. Net als bij sporten kun je stem soepel maken door ‘m te rekken en te strekken.
• Door gekke dierengeluiden te maken, maak je jouw stem wakker en breng je variatie in je stem aan.
• Variatie in je stem helpt om je luisteraar te boeien. Zo laat je een tekst leven en kun je dingen benadrukken.
• Verander eens het tempo van spreken, praat eens harder of zachter.
• Benadruk niet alles in de zin, til af een toe een woord eruit.

Beroemde stemmen

Deel 3 van de serie Overtuigen met je stem gaat over beroemde stemmen en wat je van hen kunt leren. Hoe gebruiken acteurs, politici en muzikanten hun stem? Welke stemtrucs passen ze toe? En welk effect heeft dat op de luisteraar? 

Beroemde stemmen. Houd maar eens de stemmen van een paar bekende acteurs, politici of nieuwslezers tegen het licht. Ik probeerde dat laatst uit met een groep mensen en de reactie op verschillende stemmen was opvallend gelijk. Ze kregen een foto te zien met de vraag: wat voor stem heeft deze persoon? Wat voor gevoel krijg je daarbij?

Bij Katja Schuurman riep iedereen: hees, zwoel, sexy! Bij het nasale geluid van Fran Fine uit The Nanny, was het commentaar: irritant, nasaal. De rauwe stem van Tom Waits werd als interessant en stoer getypeerd. En de lage stem van Sinterklaas vond iedereen betrouwbaar, rustig en vriendelijk. Blijkbaar associeren we stemgeluid met bepaalde eigenschapen. En daar kun je dus gebruik van maken.

Let er maar eens op bij nieuwslezeressen. Vrouwen die autoriteit moeten uitstralen, gebruiken meestal een lage stem. Ook als hun natuurlijke stem veel hoger is. Voormalig nieuwslezeres Sacha de Boer en Annechien Steenhuizen zijn daar goede voorbeelden van. Tijdens het journaal praten ze zeer laag, rustig en benadrukken ze hooguit één woord in de zin. Deze manier van spreken maakt ze geloofwaardig en prettig om naar te luisteren.

Het effect van een stem. Iemand die zich erg bewust was van het effect van haar stem was iron lady Margaret Thatcher. Aan het begin van haar carrière heeft ze een hoge, schelle stem. Ze komt nauwelijks boven de mannen in het parlement uit. Later leert ze haar lage, autoritaire stem te gebruiken om zo haar invloed en overtuigingskracht te vergroten. Het is dan muisstil in de zaal.

Als je er op gaat letten, hoor je de stemtechnieken die (stem)acteurs, popsterren en politici toepassen om een bepaald imago te creëren en te overtuigen. Je kunt deze technieken zelf – op je eigen manier – ook toepassen om je boodschap beter over te brengen.

Over de auteur: Josine Pieters  is stemactrice en spreekt in onder de naam Fien spreekt in